विजयराज अधिकारी

नेपाली कांग्रेसको १४ औं महाधिवेशनबाट दोस्रो पटकका लागि सभापतिमा निर्वाचित शेरबहादुर देउवा पार्टीको मात्र होइन सिंगो देशकै मियो भूमिकामा रहेका छन् । गठबन्धन सरकारको नेतृत्व गर्दै प्रधानमन्त्रीका रुपमा सरकार हाँकिरहेका देउवा आफ्नै मेहनत र परिश्रमले राजनीतिको शिखरमा पुगेका नेता हुन् ।

राजनीतिक उचाईका हिसाबले अब देउवाले प्राप्त गर्नुपर्ने पद र प्रतिष्ठा कुनै बाँकी छैन । कांग्रेस जस्तो लोकतान्त्रिक पार्टीको दुईपटक अध्यक्ष र पाँचौ पटक प्रधानमन्त्री बन्ने अवसर देउवाले प्राप्त गरिसकेका छन् । अब मुलुक, जनता र लोकतन्त्रको पक्षमा महत्वपूर्ण काम गरेर इतिहास रच्ने बाहेक अन्य कुनै स्वार्थ देउवासंग छैन ।

समग्रमा कांग्रेसभित्रको गुट–उपगुटलाई तहसनहस बनाएर देउवाले सबैको साझा नेताका रुपमा आफ्नो दोस्रो कार्यकाल प्रारम्भ गरे ।

दोस्रो पटक सभापतिको प्रतिस्पर्धामा टिम सहित चुनाबी मैदानमा उत्रेका देउवा अत्याधिक मतका साथ कांग्रेस सभापतिमा निर्बाचित भएको इतिहास साक्षी छ । संयोग कस्तो जुर्‍यो भने कांग्रेसका नेतात्रय वीपी पुत्र शशांक, गणेशमान पुत्र प्रकाश र महेन्द्र नारायण निधि पुत्र बिमलेन्द्र निधि सबैको मत र साथ देउवाले प्राप्त गरे । त्यति मात्र होइन गिरिजाप्रसाद कोइराला पुत्री सुजाताको समेत साथ र समर्थनमा देउवा सभापतिमा निर्बाचित बने । अझै बरिष्ठ नेता रामचन्द्र पौडेल र पूर्वसभामुख तारानाथ रानाभाटको समेत विश्वास देउवाले जिते । समग्रमा कांग्रेसभित्रको गुट–उपगुटलाई तहसनहस बनाएर देउवाले सबैको साझा नेताका रुपमा आफ्नो दोस्रो कार्यकाल प्रारम्भ गरे ।

तर अझै पनि आम संचार माध्यममा कांग्रेसको देउवा पक्ष र कोइराला पक्ष भनेर लेखिरहेको देखिन्छ । वास्तममै अब कांग्रेसमा कोहि पनि संस्थापन र इतर पक्ष भन्ने छैन । अर्थात् महाधिवेशन परिणामसंगै देउवा र कोइराला पक्षको ट्याग मेटिइसकेको हो । शशांक र सुजाता कोइरालाको समर्थन प्राप्त सभापति देउवा कसरी कोइराला इतरका भए ? अनि देउवासंग प्रतिस्पर्धामा उत्रिएका शेखर कोइरालाको लिगेसी मात्र हेरेर कांग्रेसमा कोइराला समुह भनेर लेख्न र व्याख्या गर्न पनि मिल्दैन ।

सभापति निर्बाचित भएलगत्तै आज पर्यन्त देउवाले कसैलाई काखा र कसैलाई पाखा गरेको देखिंदैन । चुनावी प्रतिस्पर्धामा आफुलाई सहयोग नगर्ने कोही नेता कार्यकर्ताप्रति देउवाको मनमा कहिं कतै पनि सामान्य द्धेष र बदलाको भावना छैन । केन्द्रीय सदस्य मनोनयनदेखि कार्यसम्पादन समिति गठनसम्म देउवाले सबैलाई समेट्न गरेको भरमजदुर प्रयास यसैको ज्वलन्त उदाहरण हो । राष्ट्रिय महत्वका बिषयमा पार्टीले लिने हरेक निर्णयमा महामन्त्री गगन थापादेखि पूर्व उप–सभापति विमलेन्द्र नीधिसम्मको सल्लाह, साथ र सहयोगको खोजि गरेर देउवाले पार्टीभित्र तेरो र मेरो भन्ने कोही छैन भन्ने सन्देश प्रवाह गरेका छन् ।

पछिल्लोपटक विराटनगर पुगेर कांग्रेसको १४ औं महाधिवेशनपछि पार्टीमा कुनै तित्तता नरहेको, कांग्रेस विधि मान्ने र न्याय गर्ने पार्टी भएको, पार्टीमा सबैको सम्मानजनक स्थान हुनुपर्ने तथा पारदर्शी, उत्तरदायी र जवाफदेही कांग्रेसको चरित्र भएको भन्ने नेता शेखर कोइरालाको अभिव्यक्तिबाट समेत यो कुरा प्रष्ट झल्किन्छ । वास्तवमै देउवाको नजरमा सबै कांग्रेस कार्यकर्ता बराबर छन् । अब पार्टीका तर्फवाट प्राप्त हुने अवसरहरुमा कसैले पनि भेदभाव गरेको महशुस गर्न नपरोस भन्ने मान्यतामा देउवा दृढ रहेको देखिन्छ ।

आसन्न स्थानीय निर्बाचनका सन्दर्भमा कांग्रेसलाई बलियो पार्टीका रुपमा देशैभर स्थापीत गर्ने तथा पहिलो पार्टीका रुपमा शाख फर्काउने बाहेक अन्य कुनै स्वार्थ देउवामा देखिंदैन । जनमानसमा भिजेको, लोकप्रिय र नेपाली कांग्रेसका आम मतदाताले रुचाएको व्यक्ति नै देउवाका लागि सबैभन्दा प्रिय बन्नेछ । कांग्रेसमा जो लोकप्रिय छ, उ नै सभापति देउवाको असली मान्छे हो । स्थानीय तहको टिकट वितरणमा देउवाले जनप्रिय र पार्टीप्रति प्रतिबद्ध नेताको खोजि गरिरहेको देखिन्छ ।

विगतको पृष्ठभूमि या पार्टीको आन्तरिक प्रतिस्पर्धामा आफुलाई कसले सहयोग गर्‍यो या गरेन भन्ने आधारमा सभापति देउवाले अब कसैको मूल्यांकन गर्ने छैनन् । यही नै कुरा प्रदेश र प्रतिनिधिसभाको चुनावमा पनि लागु हुने छ । राष्ट्रिय सभाको पछिल्लो निर्बाचनमा पनि देउवाले तेरो र मेरो नभनी उपयुक्त नेताहरुलाई अवसर दिएबाट यो प्रस्ट हुन्छ ।

यसर्थ अब कोही पनि नेपाली कांग्रेसका नेता कार्यकर्ताले म सभापतिको निकट र अरुचाहिं विकट भन्ने हिनताको भावना पाल्नु जरुरी छैन । सक्षम, इमान्दार र जनप्रिय नेता सबै सभापतिका निकट रहनेछन् । अझै पनि गुटको राजनीतिमा रमाउन चाहने, सभापतिको रातदिन आलोचना र बदख्याईंमा समय खर्च गर्ने, पार्टीभन्दा व्यक्तिगत हित र स्वार्थमा मैमत्त कोही पनि अब कांग्रेसको इमान्दार नेता कार्यकर्ता हुनै सक्दैनन् ।

स्थानीय स्तरमा गुटबन्दिलाई बढावा दिने, पार्टीको कार्यक्रममा समन्वय नगर्ने, पार्टीको व्यानर र झण्डा दुरुपयोग गरेर कांग्रेसलाइ कमजोर बनाउने चलखेल अब कोही कसैबाट हुनुहुदैन । स्वच्छ आलोचना र कमजोरी औल्याउने नेता तथा कार्यकर्ता एवं शुभचिन्तकप्रति देउवाको सधैं आदरभाव रहिरहने छ । अभिव्यक्ति स्वतन्त्रता र व्यक्तिको लोकतान्त्रिक अधिकार प्रति देउवाले कहिल्यै पनि दुर्भाव प्रकट गरेको देखिंदैन । तथ्य र प्रमाणबिनै देउवाको अति आलोचनामा उत्रेका आमसंचार माध्यम, पत्रकार र बिश्लेषकप्रति पनि देउवा कहिल्यै गरम देखिएनन् । पूर्ण प्रेस स्वतन्त्रता र अभिव्यक्ति स्वतन्त्रताको रखवारी देउवाका लागि सधैं महत्वपूर्ण रहिआएको देखिन्छ ।

वास्तवमा सभापति देउवाको नजरमा सबै कांग्रेस बराबर हुन् । कसैलाई काखा र कसैलाई पाखा गर्नुपर्ने कारण देउवासंग अब बाँकी छैन । यसर्थ प्रधानमन्त्रीका रुपमा देउवाले मुलुकको समृद्धि, आम जनताको जिवनस्तर बृद्धि, संघीय लोकतान्त्रिक गणतन्त्रको प्रवद्र्र्धन र अन्तर्राष्ट्रिय स्तरमा नेपालको शिर उच्च राख्न सदैव अग्रसर हुने विश्वास गर्दै सहयोगका हात दिनुपर्ने बेला छ ।