न्यूयोर्क । अमेरिकामा पहिलो पटक नाइट्रोजन ग्याँसको प्रयोग गरेर दोषीलाई मृत्युदण्ड दिइने भएको छ । ५८ वर्षीय केनेथ स्मिथ सन् १९८८ मा हत्या अभियोगमा दोषी ठहर भएका थिए । उनलाई अलाबामामा जनवरी २५ मा नाइट्रोजन हाइपोक्सियाले मृत्युदण्ड दिइने भएको छ । यस अन्तर्गत, व्यक्तिलाई नाइट्रोजनको सिलिन्डरसँग जोडिएको मास्क लगाइन्छ, जसले बिस्तारै अक्सिजनबाट वञ्चित गर्दछ ।

यसअघि नोभेम्बर २०२२ मा स्मिथलाई घातक इन्जेक्सन दिएर मृत्युदण्ड दिने प्रयास गरिएको थियो, तर त्यहाँ केही गडबडी आयो । बारम्बार उनको नशामा इन्ट्रान्सभेनस लाइन घुसाउने प्रयास गरिएको थियो, तर सबै प्रयास असफल भए ।

क्रूर, अमानवीय सजाय
त्यसपछि स्मिथ अमेरिकामा मृत्युदण्डको सजायबाट बच्ने दुईजना मध्ये एक बने । बुधवार संयुक्त राष्ट्रका विज्ञहरूले अमेरिकी अधिकारीहरूलाई यो विधिबाट अगाडि नबढ्न अपील गरेका थिए ।

उनीहरुले भनेका छन् यो विधिले स्मिथलाई ‘क्रूर, अमानवीय वा अपमानजनक व्यवहार’ वा यातना समेत दिन सक्छ । ‘नाइट्रोजन हाइपोक्सियाद्वारा मृत्युदण्ड दिने यो पहिलो प्रयास हुनेछ, संयुक्त राष्ट्र चार विशेष प्रतिवेदनमा यी कुरा उल्लेख छ ।

अमेरिकामा पहिलो पटक नाइट्रोजन ग्यास प्रयोग गरी दोषीलाई मृत्युदण्ड दिइने भएको छ । यसप्रति चिन्ता व्यक्त गर्दै संयुक्त राष्ट्रसंघले अमेरिकी अधिकारीहरुलाई यो विधि प्रयोग नगर्न अपिल गरेका छन् ।

प्रतिवेदनमा भनिएको छ, यसले ‘ठूलो पीडा’ निम्त्याउन सक्छ । सम्भवतः यातना र अन्य क्रूर, अमानवीय वा अपमानजनक दण्डका विधिहरूमा निषेधको उल्लङ्घन हुनेछ । प्रतिवेदनमा भनिएको छ, ‘हामी चिन्तित छौं नाइट्रोजन हाइपोक्सियाले पीडादायी र अपमानजनक मृत्यु हुनेछ ।’

अमेरिकी संविधानले के भन्छ ?
स्मिथका वकिलहरूले यो पनि भने कि यो विधि अझै परीक्षण गरिएको छैन । ‘क्रूर र असामान्य सजाय’ मा अमेरिकी संविधानले लगाएको प्रतिबन्धको उल्लङ्घन हुन सक्छ । कुनै पनि माध्यमबाट दोस्रो पटक मृत्युदण्ड दिने प्रयास असंवैधानिक भएको उनले दाबी गरे ।

अमेरिकामा मृत्युदण्डका अधिकांश घटनामा बार्बिटुरेट नामक औषधिको घातक डोज दिइन्छ । तर युरोपेली संघको प्रतिबन्धका कारण केही राज्यले यो औषधि पाउन कठिनाइको सामना गरिरहेका छन् । युनियनले औषधि कम्पनीहरूलाई जेलमा मृत्युदण्डको लागि प्रयोग हुने बार्बिटुरेट बिक्री गर्न प्रतिबन्ध लगाएको छ ।