मभन्दा १८ महिना जुनियर जसलाई मैले नै एआईजीको फुली लगाइदिएँ, तत्कालिन शेरबहादुर देउवा सरकारले मलाई पाखा लगाएर उसैलाई प्रहरी महानिरीक्षक पदमा नियुक्ति गर्‍यो । सुरक्षा निकायमा सिनियर र जुनियरको थोरै पनि हेक्का नराखेको देउवा सरकारले ममाथि अन्यायमात्र गरेन, मेरो व्यवसायिक जीवनको हत्यासमेत गर्‍यो । राज्यबाट ममाथि भएको यस्तो अक्षम्य अन्याय संसारको कुनै पनि मुलुकको इतिहासको कालखण्डमा कतै भेटिँदैन ।

मैले नेपाल प्रहरीमा २९ वर्ष सेवा गरेर इमानलाई बचाउँदै पुरस्कृत भएर म त्यो अतिरिक्त प्रहरी महानिरीक्षक पदमा पुगेको थिएँ । जनताको मुक्तिका लागि लडेको भनिएका र प्रजातन्त्रका खातिर योगदान दिएको भनिएका व्यक्तिबाटै ममाथि अन्याय हुँदा झन् बढी पिडा हुने रहेछ । त्यो पीडा म आज मात्र होइन जीवनभर बिर्सन सक्दिनँ ।

जतिबेला ममाथि अन्याय हुँदैछ भन्ने सूचना पाएपछि नेपाली कांग्रेसका उपसभापति पूर्णबहादुर खड्का, महामन्त्री गगन थापा र विश्वप्रकाश शर्मालगायत धेरैले विश्वराजमाथि यो अन्याय गर्नु हुँदैन भनेर प्रधानमन्त्री देउवाकहाँ डेलिगेशन गएका थिए । तर उनीहरुको कुरा सुनवाइ भएन, कोही कसैले भनेको लागेन । के कारणले भयो, कसको कारणले भयो, इतिहास जगजाहेर छ ।

ममाथि ठूलो अन्याय भएको निर्णय हुनेवित्तिकै नेपाली कांग्रेसका अर्का इमान्दार नेता शेखर कोइरालाले एउटा टुइट गर्नुभएको थियो । वरियता र प्रकृया मिचेर नेपाल प्रहरीको आईजीपी नियुक्ति गर्ने सरकारको निर्णयले विधिको शासनको खिल्ली उडाएको छ । प्रधानमन्त्री देउवाको निर्णयविरुद्ध आफ्नै पार्टीका अर्को नेताले विरोध गर्नु भनेको गलत काम भएको पुष्टि हुन्छ ।

गलत बाटोबाट गलत व्यक्ति नेतृत्वमा पुग्यो भने त्यसले सबैतिर बेथिति सिर्जना गराउँछ । बिचौलियाहरु उत्साहित हुन्छन् । सीमा र आर्थिक अपराध बढ्छ, व्यापारीको गैरकानुनी धन्दा मौलाउँछ । गलत ढंगबाट नेतृत्वमा पुगेको छ, त्यहाँ गलत ढंगले लेनदेनको कुरा अगाडि आउँछ ।

विश्वराजलाई अन्याय हुँदैछ भन्ने थाहा पाएपछि मेरै जिल्लाका टोलीसमेतले प्रधानमन्त्री देउवासँग भेट गरेका थिए । मेरो परिवार पनि लामो समय लोकतन्त्रका लागि लडेको, मेरो पिताजी जेलनेल बसेको घटना सुनाउँदा प्रधानमन्त्री देउवाले यति धेरै सिनियर अफिसरलाई म अन्याय हुन दिन्न भनेर आश्वस्त पारेर फर्काएका थिए ।

सिलवाल केसमा क्रम संख्या मात्र तलमाथि थियो, त्यसले नै मुलुकमा तहल्का मच्चाएको थियो । न्यायालय हल्लिएको थियो । म १८ महिना सिनियर थिएँ, मैले नै उसलाई फुली लगाइदिएको हुँ । मेरो व्यवसायिकता र इमान्दारितामा कसैले प्रश्न उठाएका थिएनन् । त्यसैले ममाथि अन्याय हुन्छ भन्ने मैले कल्पना पनि गरेको थिइनँ ।

मैले कुनै छायाँशक्तिसँग भेटघाट, उनीहरुसँग उठबस र उनीहरुको निर्देशनमा काम गरेको थिइनँ । सम्भवतः यही भएर मलाई छायाँशक्तिले मन पराएन । यसको चक्रव्यूहमा प्रधानमन्त्री शेरबहादुर देउवा पर्नुभयो होला ।

मलाई जतिबेला अन्याय भयो, म न्याय माग्न अदालत पुगे । प्रहरी सेवामा प्रवेश गर्नुअघि मैले सात वर्ष अदालतमै जागीर खाएको थिएँ । त्यतिबेला मलाई न्यायालय मन्दिरजस्तो लाग्थ्यो । राज्यले अन्याय गरे पनि मलाई अदालतले न्याय दिन्छ भन्ने विश्वास थियो । म न्याय माग्न अदालत गएँ । तत्कालिन कामु प्रधानन्यायाधीश दीपककुमार कार्कीले इतिहासकै कलंक बोकेर ममाथि अन्यायपूर्ण फैसला गरेर जानुभयो । त्यो फैसलालाई म प्रहरी इतिहासमा कलंकको संज्ञा दिन्छु । प्रधानन्यायाधीश पाउने लोभमा कामु प्रधानन्यायाधीश हुनुभन्दा अगाडि र कामु प्रधानन्यायाधीश रहुञ्जेल उहाँले के कस्तो फैसला गर्नुभयो भन्ने सबै सामू जगजाहेर छ ।

त्योभन्दा कम त्रुटीको सिलवालको मुद्दामा तत्कालिन प्रधानन्यायाधीश सुशीला कार्कीले बोल्ड निर्णय गर्नुभयो । सुरक्षा निकायमा जेष्ठता भनेको जेष्ठता नै हो भन्ने नजिर सर्वोच्च अदालतले स्थापित गरेको थियो । उहाँले त्यो निर्णय गरेपछि महाअभियोगको सामना गर्नुप-यो । मेरो मुद्दा धेरै फरक प्रकृतिको हो । मभन्दा १८ महिना जुनियरलाई एक महिनाभित्र डिआईजीबाट एआईजी बनाएर आईजीपी बनाइएको छ । सुरक्षा निकायमा योभन्दा मजाक अर्को हुनसक्छ ?

यो घटना सम्झेर मलाई प्रत्येक बिहान, प्रत्येक साँझ र हरेक क्षण पीडा महसुस हुन्छ । यति ठूलो अन्याय मैले व्यहोर्नुप-यो, राज्यले अन्याय ग-यो, न्यायालयले न्याय दिएन । एक निरिह नागरिकसँग न्याय पाउने अर्को कुन विकल्प बाँकी रहन्छ र ? म प्रहरी संगठनको उच्च पदमा पुगेर पनि यो अन्याय व्यहोर्नु प-यो भने आम मानिसले न्यायको कल्पना नगरे पनि हुने रहेछ । आम जनताको पहुँचभन्दा न्याय धेरै टाढा छ । यो मैले भोगेको अनुभव हो ।

यी सबै घटनालाई नजिकबाट नियालिरहेका मेरा सहकर्मी साथीहरु भन्छन्– इमान्दारीपूर्वक काम गरेर के हुँदो रहेछ र ? त्यसको फल तपाईंले के पाउनुभयो ? यहाँ इमान्दारिताको कुनै अर्थ छैन । यदि पद चाहिन्छ भने नेताको दैलो चार्हर, पैसा कमाउ, पैसा बुझाउ, लेनदेन गर, छाँयाशक्तिलाई खुशी पार । आफ्नो र संगठनको मूल्य र मान्यतालाई तिलान्जली देउ भन्ने मानक तयार भएको छ ।

इमान्दार व्यक्तिलाई इमान्दारपूर्वक नेतृत्वमा पु-याउन सकिएन भने त्यसको क्षति नागरिकले व्यहोर्नु पर्छ । गलत बाटोबाट गलत व्यक्ति नेतृत्वमा पुग्यो भने त्यसले सबैतिर बेथिति सिर्जना गराउँछ । बिचौलियाहरु उत्साहित हुन्छन् । सीमा र आर्थिक अपराध बढ्छ, व्यापारीको गैरकानुनी धन्दा मौलाउँछ । गलत ढंगबाट नेतृत्वमा पुगेको छ, त्यहाँ गलत ढंगले लेनदेनको कुरा अगाडि आउँछ । यी कुरा जसले पनि बुझ्छ, तर प्रमाण हुँदैन र बोल्न मिल्दैन ।
(अवकाशप्राप्त अतिरिक्त प्रहरी महानिरीक्षक पोखरेलले दिएको एक अन्तर्वार्ताको सम्पादित अंश)