३८ वर्षसम्मको नृत्य अनुभव बोकेका भक्तपुर चाँगुनारायणमा जन्मिएका सुवास बुढाथोकी फेरि नृत्य निर्देशनमा फर्किएका छन् । केही समय अगाडि यस क्षेत्रबाट सन्यास नै लिए पनि कामको नृत्यको मोहले फेरि निर्देशनमा फर्किएको बताए । चलचित्रका गीत मात्र होइन उनी आफ्नै हिमालय कला मन्दिरमा समेत नृत्य सिकाइरहेका छन् । उनले एक दर्जनभन्दा बढी चलचित्रमा नृत्य सिकाइसकेका छन् । नृत्य निर्देशनमा राम्रो दखल भएकै कारण उनले शिव श्रेष्ठदेखि अन्य थुप्रै कलाकारसँग काम गरिसकेका छन् । नट्राज गोपीकृष्ण, क्लासिकल क्विन सीतारा देवि, सरोज खान, प्रवेश बान्तवासँग नृत्य सिकेका उनको संघर्ष र उपलब्धीबारे कुराकानी गरिएको छ । सोही अन्तर्वार्ता :

नृत्य क्षेत्रमा कसरी छिर्नु भयो ?
मलाई सानैदेखि नाच्न रहर थियो । स्कुलमा सानोतिनो कार्यक्रम हुँदा पनि नाच्न रमाएर गइहाल्थेँ । यस्तै क्रम चल्दै गर्दा एक दिन २०४३÷४४ सालतिर भक्तपुरमा नवदुर्गा कला मन्दिर खोलेको थियो । मैले त्यहीँबाट नृत्य सिक्न सुरु गरेँ । यसरी नृत्यबारे जानकारी लिइरहँदा प्रवेश वान्तवासँग भटे र उहाँको साथसँगै म नृत्यमा अघि बढेँ ।

सन्यास लिएर बस्नु भएको थियो । तर, अहिले फेरि नृत्य क्षेत्रमा तपाइँको किन पुनरागमन ?
होइन मैले छोडेको छैन । मैले यतिमात्र हो पक फिल्मको कोरियोग्राफीबाट चाहिँ विश्राम लिएको हुँ । त्यतिबेला माओवादी द्वन्द्वकाल थियो । फिल्म हल सबै बन्द थिए । त्यसैले म पछि हटेको हुँ । तर, नृत्य सिकाउने कामबाट भने मैले कहिल्यै पनि पछि हटेको छैन ।

अहिले के-केमा काम गर्दै हुनुहुन्छ ?
अहिले म आफ्नै नृत्य विद्यालय हिमालय कला मन्दिरमा भाइबहिनीहरूलाई नृत्य सिकाइरहेको छु । अस्ती भर्खरै मात्र पनि चारवटा जति म्युजिक भिडियो गरियो । जुनबाट मैले सर्वोत्कृष्ट कोरियोग्राफरको अवार्ड पनि पाएँ । अहिले म आफ्नो व्यवसाय पनि सम्हाल्दै छु ।

भिडियो कोरियोग्राफी गर्ने मौका आइरहेको छ ?
अफर त आइरहेकै हुन्छ । तर, मेरो आफ्नै नृत्य विद्यालय भएको कारण पनि म समय दिन खासै सकेको छैन । तै पनि मैले भ्याएसम्म गरिरहेकै छु ।

आफ्नो कला मन्दिरमा बाहेक के–केमा काम गर्नुभइरहेको छ ?
अहिले कला मन्दिरबाहेक म्युजिक भिडियो, डान्स वर्कसपहरू लिन बोलाइरहेका हुन्छन् । कतै डान्स सिक्न पनि बोलाइरहेका छन् । तर, अहिले म आफैँ पनि एउटा चलचित्र निर्माण गर्ने सोचमा छु, हेरौँ के हुन्छ । तर, सकेसम्म चलचित्र बनाउने कोसिसमा छु । सानेतिनो व्यवसायमा पनि अल्झिएको छु । त्यसैले थोरै ढिला भइरहेको छ चलचित्र निर्माणको काममा ।

साना भाइबहिनीलाई नचाउनु र ठूला स्टारहरूलाई नचाउनुमा कस्तो भिन्नता पाउनु भयो ?
हेर्नुहोस्, नृत्य भनेको एउटा कला हो । मैले नचाउन त नाम चलेका कलाकार विराज भट्ट, निखिल उप्रेती, सज्जा मैनालीजस्तै थुप्रै कलाकारलार्य नचाएँ । तर, साना भाइबहिनीलाई नचाउनुमा छुट्टै आनन्द आउँछ । प्रायः फिल्म क्षेत्रको सबैजसो कलाकारसँग मैले काम गरिसकेको छु ।बच्चासँग नाच्दा आफैँ बच्चा भएजस्तो लाग्ने, छुट्टै मज्जा आउने रहेछ । बच्चाबाट पनि धेरै कुरा सिक्ने मौका पनि पाइन्छ । यो नृत्य एउटा कला हो, जति सिके पनि पुग्दैन ।

तपाइँ यस क्षेत्रमा कतिको सन्तुष्ट हुनुहुन्छ ?
म यस क्षेत्रमा पूर्ण रुपमा सन्तुष्ट छु । किनकि यो मेरो कर्म क्षेत्र हो । मलाई यस क्षेत्रमा लागेर कुनै गुनासो नै छैन । जति नाचिन्छ, उति नै धेरै बाँचिन्छ । म यस क्षेत्रबाट सम्पूर्ण रुपमा खुसि छु ।

यस क्षेत्रबाट आम्दानीको स्थिति के छ ?
यस क्षेत्रबाट आम्दानी हुँदैन भनेर म भन्दिनँ । यसमा आफूले जति गर्न सक्यो उति नै धेरै कमाइ गर्न सकिन्छ । सर्वप्रथम यस क्षेत्रमा लाग्दा काममा इमान्दारिता र पेसाप्रति लगनशिल हुनुपर्छ । गफ जानेर हुँदैन, यस क्षेत्रमा त कतिले त गफै मात्र पनि लगाएर खाएका छन् । तर, आफ्नो पेसाप्रति लगनशील भएर काम गरे नहुने केही छैन ।

कतिवटा चलचित्रमा नृत्य निर्देशन गरिसक्नु भयो ?
मैले डेढ दर्जनभन्दा धेरै चलचित्रमा नृत्य निर्देशन गरिसकेँ । मैले नेपालीमा मात्र होइन अन्य भाषाको गीतमा पनि नृत्य निर्देशन गरिसकेको छु । तर, मलाई अहिले चलचित्रमा भन्दा पनि नयाँ मान्छेहरूलार्ई सिकाउन मनपर्छ । मैले सिकाएका भाइबहिनीहरू सफल भएका छन् । त्यसैले मलाई आनन्द लाग्छ ।

लकडाउनपछि मनोरञ्जनको क्षेत्र कुन अवस्थामा छ ?
अहिले चलचित्रको क्षेत्र खासै राम्रो देख्दिनँ म । कोरोना महामारीका कारण विभिन्न ठाउँका हलहरू बन्द हुने तथा आफ्नै ज्यानको पनि सुरक्षा नहुने भएकाले अस्तव्यस्त छ । तर, मेरो डान्स क्लासलाई भने खासै प्रभाव परेको छैन । मैले विभिन्न किसिमका स्वास्थ्य मापदण्ड पालना गरेर कक्षा सञ्चालन गरिरहेको छु ।

नृत्यका भावी पुस्तालाई के भन्न चाहनुहुन्छ ?
सर्वप्रथम, त यस क्षेत्रमा आउने हो भने मिहेनत, इमान्दारिता र पूर्ण रुपमा सिकेर लाग्नुहोला । यस्तो चिज आफूसँग राख्नुहोस् जुन चिज सधैँ काम लागिरहोस् । यो चिज तपाईँको हतियार बनोस् । आफ्ना गुरुहरू तथा जनाकारहरूप्रति सम्मान तथा आफूभन्दा सानालाई माया देखाउनुहोस् । आफूले जानेको कुरा सिकाउन कहिल्यै पनि पछि नहट्नुहोस् ।

नृत्यले स्वास्थ्यमा पुर्‍याउने फाइदा के के हो ?
नाच तौल घटाउने सबैभन्दा प्रभावकारी तरिका हो । जुन क्यालोरी घटाउन, मांसपेसीहरू मजबुत पार्न, शरीरलाई टोन गर्न सहयोग गर्दछ । नृत्यहरूले भावनाहरूको सकारात्मक शुल्क दिन्छ, मुड उच्च पार्छ, आत्मसम्मान र आत्मविश्वास बढाउँदछ । नृत्य गर्दै, तपाईं अनुशासन प्रशिक्षण र प्रेरणा कायम राख्न सक्षम हुनुहुनेछ । यो केवल नियमित गतिविधिहरू मात्र होइन, रमाइलो पनि हो ।