तेहरान । होर्मुज जलमार्ग (जलडमरूम) बन्द गर्नबाट इरानलाई रोक्न अमेरिकाले चीनसँग आग्रह गरेको छ । अमेरिकी विदेशमन्त्री मार्को रुबियोले फक्स न्युजसँगको अन्तर्वार्तामा भने ‘संसारकै लाइफलाइन मानिने हर्मुज जलमार्ग इरानले बन्द गर्ने धम्की दिएको छ, त्यो चीनले रोक्नुपर्छ ।

इरानको संसदले हर्मुज जलमार्ग बन्द गर्ने योजनालाई स्वीकृति दिएसँगै अमेरिकाले चीनको सहयोग मागेको हो । अब हर्मुज जलमार्ग बन्द गर्ने कि नगर्ने भन्ने अन्तिम निर्णय लिने अधिकार सर्वोच्च नेता आयातुल्ला अली खामेनीको हातमा छ ।

होर्मुजको जलडमरूम के हो ?
हर्मुज जलडमरूम विश्वको सबैभन्दा महत्त्वपूर्ण चोकपोइन्टहरू मध्ये एक हो, जहाँबाट विश्वव्यापी तेल र ग्यास आपूर्तिको पाँचौं भाग जान्छ । यसले फारसी खाडीलाई अरब सागर र हिन्द महासागरसँग जोड्छ । यसको सबैभन्दा साँघुरोमा लगभग ३३ किलोमिटर चौडा, नहरले इरान (उत्तर) लाई अरबी प्रायद्वीप (दक्षिण) बाट अलग गर्दछ ।

जलमार्गमा ढुवानी लेनहरू अझ साँघुरो छन्, प्रत्येक दिशामा केवल ३ किलोमिटर चौडा मापन गर्दै, यसलाई आक्रमण र बन्दको खतराको लागि कमजोर बनाउँछ । विश्वव्यापी तेलको लगभग ३० प्रतिशत र विश्वको एक तिहाइ एलएनजी (तरल प्राकृतिक ग्यास) हरेक दिन जलडमरूमबाट ढुवानी गरिन्छ । यसको बन्दले तुरुन्तै विश्वव्यापी आपूर्ति घटाउनेछ, मूल्यहरू बढ्ने अनुमान गरिएको छ ।

क्षेत्रीय महाशक्तिहरू साउदी अरेबिया, इराक, युएई, कतार, इरान र कुवेतबाट तेल निर्यातको ठूलो हिस्सा साँघुरो जलमार्गबाट गुज्रन्छ । एक समय थियो जब पश्चिम, मुख्यतया अमेरिका र युरोप, यसमा निर्भर थिए । फारसी खाडीमा ऊर्जा प्रवाहमा अवरोधबाट यो सबैभन्दा बढी प्रभावित हुन्थ्यो, तर आज परिस्थिति बदलिएको छ, यो मार्ग अवरोध हुँदा चीन र एसियाले सबैभन्दा बढी मार खेप्नेछ ।